Opmerkelijke gebeurtenissen gerangschikt volgens de dagen van het jaar.
(De lijst is nog in opbouw; suggesties zijn welkom.)
Januari
Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Augustus
September
Oktober
November
December
1 januari
45 vC | instelling van de Juliaanse kalender door Gaius Iulius Caesar
193 | de senaat benoemt Pertinax tot pater patriae en daarmee tot keizer
1548 | Giordano Bruno geb. te Nola (Campania)
2 januari
69 | legioenen in Germania Superior roepen hun legeraanvoerder Vitellius uit tot keizer
3 januari
106 vC | redenaar Marcus Tullius Cicero geb. te Arpinum
69 | Vitellius door zijn troepen in Keulen uitgeroepen tot keizer
7 januari
1502 | paus Gregorius XIII (Boncompagni) geb. in Bologna
1655 | dood van paus Innocentius X (Pamphilj) in Rome
8 januari
1337 | dood van Giotto di Bondone (in Rome wellicht actief in de jaren 1297-1300)
9 januari
1522 | Adriaan Florensz Boeyens wordt tot paus Adrianus VI benoemd
1878 | dood van Vittorio Emanuele II, eerste koning van Italië, te Rome (in het Pal. del Quirinale); hij wordt opgevolgd door zijn zoon Umberto I
10 januari
49 vC | Gaius Iulius Caesar steekt met zijn troepen de Rubicon over en begint de burgeroorlog
11 januari
347 | keizer Theodosius I geb. in Cauca (Spanje)
1547 | dood van kardinaal en humanist Pietro Bembo in Rome (S.M. sopra Minerva)
14 januari
83 vC | Marcus Antonius geb. te Rome
15 januari
69 | moord op keizer Galba te Rome (bij de Lacus Curtius) door soldaten van de pretoriaanse garde, omgekocht door Otho
16 januari
27 vC | de senaat verleent Octavianus de titel Augustus; officiëel begin van het principaat
550 | de Ostrogoten o.l.v. Totila veroveren Rome
1377 | intocht in Rome van paus Gregorius XI, die uit zijn ballingsoord Avignon terugkeert
1412 | het Vaticaan stelt de familie De’ Medici officiëel aan als bankiers
17 januari
38 vC | Octavianus trouwt met Livia Drusilla
395 | dood van Byzantijns keizer Theodosius I
1377 | paus Gregorius XI brengt de pauselijke zetel terug van Avignon naar Rome
18 januari
52 vC | dood van Publius Clodius Pulcher
20 januari
225 | geboorte van keizer Gordianus III
250 | keizer Decius kondigt algehele christenvervolging aan en laat paus Fabianus terechtstellen
1116 | Paus Paschalis II (1099-1118) wijdt de herbouwde kerk van de Santi Quattro Coronati in
21 januari
1118 | dood van paus Paschalis II te Rome
1903 | dood van Dr. Herman Schaepman, theoloog en politicus (‘credo et pugno‘; geb. 1844), te Rome (hij ligt begraven op het Campo Teutonico)
22 januari
1506 | eerste Zwitserse Garde in Vaticaanstad
23 januari
169 | dood van Lucius Verus (medekeizer 161-169, samen met Marcus Aurelius)
24 januari
41 | moord op keizer Caligula te Rome
76 | latere keizer Hadrianus geb. in Italica (Spanje)
27 januari
98 | dood van keizer Nerva (Rome) die wordt opgevolgd door zijn adoptiefzoon Traianus
31 januari
36 vC | geboorte van Antonia Minor, dochter van Marcus Antonius en Octavia Thurina Minor (oudere zuster van Octavianus, later keizer Augustus)
1 februari
1691 | dood van paus Alexander VIII (Ottoboni)
4 februari
211 | dood van keizer Septimius Severus te Eboracum (York)
5 februari
62 | zware aardbeving in Pompeii (Campania)
9 februari
1621 | Gregorius XV tot paus benoemd (voor de laatste keer bij acclamatie)
11 februari
55 | dood van Britannicus, zoon van keizer Claudius en Valeria Messalina (Rome)
244 | keizer Gordianus III te Fallujah (of Zaitha) vermoord door muitende soldaten
1380 | humanist Poggio Bracciolini geb. te Terranuova (Toscane)
1929 | verdrag van Lateranen (reg. Mussolini erkent het Vaticaan als onafhankelijke staat)
12 februari
41 | Britannicus, zoon van keizer Claudius en Valeria Messalina, geb. in Rome
17 februari
1600 | Giordano Bruno terechtgesteld op de brandstapel op de Campo de’ Fiori
18 februari
1455 | dood van de schilder Fra Angelico (zijn grafsteen is te zien in de S.M. sopra Minerva)
1564 | dood van Michelangelo (di Lodovico Buonarroti Simoni) te Rome
19 februari
197 | slag bij Lugdunum, keizer Septimius Severus verslaat opstandeling Clodius Albinus
356 | keizer Constantius II laat per decreet alle heidense tempels sluiten
2015 | Feyenoordsupporters beschadigen de Fontana della Barcaccia
21 februari
4 | dood van Gaius Caesar, kleinzoon van keizer Augustus
1513 | dood van paus Julius II (Rovere) te Rome
23 februari
303 | keizer Diocletianus laat de katholieke kerk in Nicomedia afbreken, het begin van acht jaren lange christenvervolging
532 | Byzantijns keizer Iustinianus I laat een Grieks-orthodoxe kerk in Constantinopel bouwen, de eerste versie van de Hagia Sophia
25 februari
138 | keizer Hadrianus adopteert Antoninus Pius en wijst hem als zijn opvolger aan
26 februari
364 | Valentinianus I wordt keizer van het west-Romeinse rijk
27 februari
272 | keizer Constantinus (Constantijn) de Grote geb. te Naissus (Moesia Superior)
29 februari (schrikkeldag)
468 | dood van paus Hilarius te Rome
1468 | paus Paulus III (Farnese) geb. te Canino (Latium)
1 maart
509 vC | slag bij Silva Arsia, troepen van Lucius Tarquinius Superbus, laatste koning van Rome, verslagen door die van Lucius Iunius Brutus en Publius Valerius Publicola (Poplicola)
86 vC | Lucius Cornelius Sulla verjaagt tiran Aristion uit Athene
293 | keizers Diocletianus en Maximianus wijzen Constantius Chlorus en Galerius aan als hun caesares: begin van de tetrarchie
1944 | Engels gevechtsvliegtuig bombardeert abusievelijk een deel van de muren van Vaticaanstad: zes bommen en twee dodelijke slachtoffers, onder wie een Nederlander uit de Augustijner orde
2 maart
1459 | Adriaan Florisz Boeyens, latere paus Adrianus VI, geb. te Utrecht
1589 | dood van Alessandro Farnese te Rome (begr. voor het hoogaltaar in Il Gesù)
1939 | verkiezing van paus Pius XII (Pacelli)
7 maart
161 | dood van keizer Antoninus Pius te Lorium (Etruria); hij wordt opgevolgd door zijn adoptiefzonen Marcus Aurelius en Lucius Verus
321 | keizer Constantinus I (Constantijn) de Grote verklaart Dies Solis (‘zondag’) tot officiële rustdag
10 maart
241 vC | Romeinse vloot verslaat de Karthaagse bij de Egadische eilanden ten westen van Sicilië (einde van de eerste Punische Oorlog)
11 maart
222 | keizer Heliogabalus wordt samen met zijn moeder Iulia Soaemias door de pretoriaanse garde vermoord
12 maart
604 | dood van paus Gregorius I de Grote te Rome
15 maart
44 vC | moord op Gaius Iulius Caesar (Rome, op de Iden van maart)
16 maart
37 | dood van keizer Tiberius te Misenum
455 | keizer Valentinianus III wordt vermoord op weg naar een boogschietwedstrijd op de Campus Martius
17 maart
45 vC | Iulius Caesar verslaat het leger van Gnaeus Pompeius de Jongere bij Munda (zuid-Spanje)
180 | dood van keizer Marcus Aurelius; hij wordt opgevolgd door zijn zoon Commodus
1861 | Vittorio Emanuele II wordt uitgeroepen tot koning van Italië, tevens dag van de éénwording van het land
18 maart
37 | Caligula door de senaat uitgeroepen tot keizer
1227 | dood van paus Honorius III te Rome
19 maart
235 | keizer Alexander Severus samen met zijn moeder vermoord in Moguntiacum (Mainz) door muitende soldaten van het 22ste legioen
20 maart
43 vC | Publius Ovidius Naso geb. in Sulmo
235 | Maximinus Thrax uitgeroepen tot keizer
1479 | kardinaal Ippolito II d’Este (opdrachtgever tot de bouw van de Villa d’Este in Tivoli) geb. in Ferrara
22 maart
238 | Gordianus I en zijn zoon Gordianus II tot keizers uitgeroepen
23 maart
59 | dood van Agrippina Minor (Misenum, Campania)
1555 | dood van paus Julius III (Monte) te Rome
1861 | Camillo Benso di Cavour beëdigd als eerste premier na de eenwording van het jonge Italië
27 maart
1861 | Rome wordt (door het parlement in Turijn) tot hoofdstad van het jonge Italië verklaard
28 maart
193 | keizer Pertinax vermoord door de eigen pretoriaanse garde, na een regering van 87 dagen
31 maart
32 vC | dood van Titus Pomponius Atticus, vriend van redenaar Marcus Tullius Cicero
307 | keizer Constantinus (Constantijn) de Grote huwt Fausta, dochter van Maximianus
1 april
286 | Maximianus benoemd tot medekeizer door keizer Diocletianus
1605 | verkiezing van Alessandro Ottaviano de’ Medici tot paus Leo XI (hij zal maar 28 dagen het ambt bekleden)
4 april
188 | keizer Caracalla geb. in Lugdunum
5 april
1568 | paus Urbanus VIII (Barberini) geb. te Florence
6 april
46 vC | Gaius Iulius Caesar verslaat in de slag bij Thapsus Caecilius Metellus Scipio en Marcus Porcius Cato (Minor)
1520 | dood van Rafaël Sanzio (da Urbino) te Rome op Goede Vrijdag; zijn graf ligt in het Pantheon
7 april
529 | publicatie van de Codex Iustinianus (eerste deel van het Corpus Iuris Civilis) door Byzantijns keizer Iustinianus I
8 april
217 | dood van keizer Caracalla te Carrhae
9 april
193 | de legioenen aan de Donau roepen Lucius Septimius Severus uit tot keizer
10 april
1585 | dood van paus Gregorius XIII (Boncompagni) te Rome
12 april
45 vC | Gnaeus Pompeius de Jongere gedood door Lucius Caesentinus Lento tijdens de slag bij Lauro (Spanje)
14 april
43 vC | bloedige slag bij Forum Gallorum (nabij Mutina) tussen de troepen van Marcus Antonius en die van consul Aulus Hirtius
69 | de troepen van Vitellius verslaan die van Otho bij Bedriacum (Lombardije)
70 | Titus, zoon van keizer Vespasianus, begint belegering van Jeruzalem
193 | Septimius Severus definitief alleenheerser over het Romeinse rijk
15 april
781 | Karel de Grote, op bezoek in noord-Italië, stelt zijn (tweede) zoon Karloman (door paus Adrianus I herdoopt tot ‘Pepijn’) als koning van Italië
17 april
69 | dood (zelfmoord) van keizer Otho (Brixellum)
1506 | paus Julius II legt de eerste steen voor de nieuwe St. Pietersbasiliek onder toezicht van architect Donato Bramante
18 april
1936 | dood van Ottorino Respighi te Rome (begraven in de Certosa di Bologna)
19 april
1689 | dood van Christina van Zweden in het Palazzo Corsini te Rome
20 april
1303 | paus Bonifatius VIII (Caetani) sticht universiteit ‘La Sapienza’
21 april
753 vC | stichting van de stad Rome door de tweeling Romulus en Remus (ieder jaar nog steeds gevierd, zie bijv. video van het AD)
43 vC | slag om Mutina tussen Octavianus en Marcus Antonius levert geen duidelijke winnaar op (consul Aulus Hirtius sneuvelt); onmiddellijk hierna eist redenaar Cicero in zijn 14de (tevens laatste) ‘Philippica’ tijdens de senaatsvergadering dat Marcus Antonius tot hostis, staatsvijand, wordt verklaard
1969 | The Mothers of Invention brengen het dubbelalbum Uncle Meat uit
2006 | inwijding nieuw paviljoen Ara Pacis (architect: Richard Meier)
26 april
121 | Marcus Annius Verus, later keizer Marcus Aurelius, geb. te Rome
27 april
1605 | dood van paus Leo XI (Medici) te Rome, na slechts 28 dagen aan de macht te zijn geweest
28 april
32 | keizer Otho geb. in Ferentinum
29 april
35 vC | dood van geschiedschrijver Sallustius te Rome
1380 | dood van de heilige Catherina van Siena te Rome na langdurig vasten
30 april
65 | dichter Marcus Annaeus Lucanus beschuldigd van deelneming aan de samenzwering van Piso en gedwongen tot zelfmoord (te Rome; hij was 25 jaar oud)
311 | keizer Galerius gelast de beëindiging van de christenvervolgingen in het oost-Romeinse rijk (edict van Milaan, februari 313); het christendom is voortaan religio licita (’toegestane godsdienst’)
1 mei
37 | dood van Antonia Minor, moeder van keizer Claudius
305 | Diocletianus doet in Nicomedia afstand van het keizerschap
2 mei
1689 | het lijk van Christina van Zweden wordt bijgezet in de Grotte Vaticane onder de Sint Pietersbasiliek
6 mei
1527 | Rome geplunderd (Sacco di Roma) door de troepen van Karel V; paus Clemens VII vlucht naar de Engelenburcht; verdwijning van het praeputium Christi
1574 | paus Innocentius X (Pamphilj) geb. te Rome
1728 | componist Domenico Scarlatti (overgekomen uit Lissabon) trouwt in Rome met Maria Caterina Gentili
10 mei
1508 | Michelangelo tekent het contract voor het beschilderen van het plafond van de Sixtijnse Kapel
12 mei
113 | inwijding van de zuil van Traianus en van de herbouwde tempel van Venus Genetrix
16 mei
1669 | dood van architect en schilder Pietro da Cortona te Rome
17 mei
1807 | Giuseppe Garibaldi geb. in Nizza (Nice)
20 mei
1470 | kardinaal en humanist Pietro Bembo geb. in Venetië
22 mei
337 | dood van keizer Constantinus Magnus (Constantijn de Grote) in Nicomedia (Bithynia)
1762 | inwijding van de Fontana di Trevi door paus Clemens XIII (Rezzonico)
24 mei
15 vC | Germanicus, zoon van Nero Claudius Drusus en Antonia Minor, geb. te Rome
1590 | paus Sixtus V opent de Scala Sancta voor het publiek
25 mei
567 vC | koning Servius Tullius houdt zijn tweede triomftocht na een overwinning op de Etrusken
26 mei
17 | triomftocht van Germanicus na zijn overwinning op de Germanen
28 mei
1505 | kardinaal Ascanio Sforza overlijdt aan de pest
29 mei
1453 | Constantinopel na een belegering van 53 dagen ingenomen door troepen van sultan Mehmet II (einde van het oost-Romeinse rijk)
1606 | de schilder Caravaggio doodt Ranuccio Tomassoni en vlucht uit Rome naar Napels
1954 | heiligverklaring van paus Pius X (Sarto)
2 juni
193 | de senaat benoemt Lucius Septimius Severus tot princeps
455 | Vandalen o.l.v. Genserik plunderen (t/m 16 juni) Rome; daaraan voorafgaand zijn alle aquaducten onklaar gemaakt
1882 | dood van Giuseppe Garibaldi te Caprera (nabij Sardinië)
4 juni
1279 | het Sancta Sanctorum als persoonlijke bidkapel van de paus ingewijd (of 4 juli)
1944 | Rome bevrijd door Amerikaanse troepen o.l.v. vier-sterrengeneraal Mark W. Clark
9 juni
53 | Nero (15), zoon van Agrippina Minor, trouwt met Claudia Octavia (13), dochter van keizer Claudius
68 | keizer Nero pleegt zelfmoord (Rome)
10 juni
38 | Iulia Drusilla, zus van keizer Caligula, sterft op 22-jarige leeftijd door ziekte te Rome
1654 | dood van beeldhouwer Alessandro Algardi te Rome
13 juni
40 | Gnaeus Iulius Agricola geb. te Forum Iulii (Fréjus), schoonvader van schrijver Tacitus en veroveraar van Engeland (Wales en Schotland ingelijfd)
313 | brief van keizer Licinius aan de proconsul van Bithynia ter bevestiging van het edict van Milaan (februari 313)
15 juni
1520 | paus Leo X dreigt (pauselijke bul Exsurge Domine, ‘Heer, sta op’) Martin Luther met excommunicatie, als deze niet 41 van zijn 95 stellingen terugtrekt
21 juni
217 vC | troepen onder leiding van Gaius Flaminius lijden bij het Trasimeense meer een gevoelige nederlaag tegen het leger van Hannibal
22 juni
168 vC | het leger o.l.v. Lucius Aemilius Paullus verslaat bij Pydna dat van Perseus, koning van Makedonië (Rome breidt invloedssfeer uit naar het oosten)
24 juni
79 | dood van keizer Vespasianus te Aquae Cutiliae (Rieti)
109 | keizer Traianus wijdt de Aqua Traiana (later: Aqua Paola) in
26 juni
363 | veldslag bij Ktesiphon, waar keizer Iulianus Apostata aan de gevolgen van een verwonding door een speer in zijn zij overlijdt
27 juni
1527 | paus Clemens VII geeft zich over aan Karel V
2016 | dood van Carlo Pedersoli (a.k.a. filmacteur Bud Spencer) te Rome
2 juli
1871 | officiëel begin van het koningschap van Vittorio Emanuele II en het jonge Italië
7 juli
1573 | dood van architect Giacomo Vignola te Rome (sinds 1973 begraven in het Pantheon)
8 juli
1593 | schilderes Artemisia Gentileschi (Lomi) geb. te Rome
10 juli
138 | dood van keizer Hadrianus te Baiae (hartfalen)
1925 | dood van archeoloog Giacomo Boni te Rome (begraven in de Orti Farnesiani, uitkijkend op het Forum Romanum)
11 juli
138 | Antoninus Pius volgt als keizer zijn adoptiefvader Hadrianus op
1597 | rechtbankverslag noemt de schilder Caravaggio als een van de getuigen van een misdaad vlakbij de S. Luigi dei Francesi (eerste officiële vermelding van Caravaggio’s aanwezigheid in Rome)
13 juli
100 vC | Gaius Iulius Caesar geb. te Rome
40 | geboorte van Gnaeus Iulius Agricola, consul en veldheer
15 juli
484 vC | inwijding van de tempel van Castor & Pollux op het Forum Romanum
1609 | dood van schilder Annibale Carracci te Rome (op 48-jarige leeftijd)
1655 | dood van architect Girolamo Rainaldi te Rome (op 85-jarige leeftijd)
1823 | de S. Paolo fuori le Mura grotendeels afgebrand (15 & 16 juli)
18 juli
390 vC | de Senones o.l.v. Brennus verslaan de Romeinen bij de Allia (datering: Tacitus, Hist. 2.91); later weet Marcus Manlius een aanval op de Capitolinus af te slaan
64 nC | brand legt 3 van de 14 wijken van Rome volledig in de as (18-19 juli)
1870 | het Vaticaan verspreidt het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid
25 juli
315 | inwijding van de boog van Constantijn (de Grote, keizer Constantinus I)
1943 | arrestatie van Benito Mussolini (bij het verlaten van het Pal. Quirinale) op bevel van koning Vittorio Emanuele III
29 juli
238 | Gordianus III wordt Romeins keizer op 13-jarige leeftijd, na de dubbele moord op de co-keizer Pupienus en Balbinus door pretoriaanse gardisten
1644 | dood van paus Urbanus VIII (Barberini) te Rome
1900 | moord op koning Umberto I (te Monza), opgevolgd door zijn zoon Vittorio Emanuele III; hij wordt begraven in het Pantheon
30 juli
30 vC | troepen van Octavianus verslaan die van Marcus Antonius bij Alexandria (Egypte)
1 augustus
30 vC | Octavianus landt in Alexandria; zelfmoord van Marcus Antonius in Alexandrië
10 vC | keizer Claudius geb. in Lugdunum
1457 | dood van humanist Lorenzo Valla te Rome
2 augustus
216 vC | slag bij Cannae: Hannibal verslaat acht Romeinse legioenen o.l.v. consuls Lucius Aemilius Paullus en Gaius Terentius Varro
1667 | architect Francesco Borromini pleegt zelfmoord te Rome
3 augustus
1546 | dood van architect Antonio da Sangallo te Terni
5 augustus
352 | het wonder van de sneeuw op de Esquilijnse heuvel
6 augustus
1623 | verkiezing van Maffeo Barberini tot paus Urbanus VIII
8 augustus
117 | dood van keizer Traianus te Selinus (Cilicië), zijn asresten worden bijgezet onder in de door hem opgerichte zuil op het Forum Traiani te Rome; hij wordt opgevolgd door zijn adoptiefzoon Hadrianus
9 augustus
48 vC | de troepen van Gnaeus Pompeius Magnus worden bij Farsalos (Φάρσαλος, zuid-Thessalië) verslagen door die van Gaius Iulius Caesar, nu onbetwist machthebber over het Romeinse rijk
1900 | het lichaam van koning Umberto I wordt bijgezet in het Pantheon na zijn vermoording op 29 juli 1900 (te Monza)
10 augustus
30 vC | zelfmoord van Cleopatra in Alexandrië (of 12 aug.)
12 augustus
1484 | dood van paus Sixtus IV (Rovere) te Rome
14 augustus
1511 | eerste pauselijke mis in de Sixtijnse Kapel sinds Michelangelo in 1508 begonnen is aan zijn plafondschildering
15 augustus
1483 | paus Sixtus IV (Rovere) wijdt de naar hem genoemde (gerestaureerde) Sixtijnse Kapel in
18 augustus
1503 | dood van paus Alexander VI (Borgia) te Rome (begr. in de S.M. in Monserrato dei Spagnoli)
19 augustus
14 | keizer Augustus sterft in Nola (Campania)
20 augustus
1914 | dood van paus Pius X (Sarto) te Rome (hartaanval)
21 augustus
1621 | dood van Giovanni Vasanzio (Jan van Santen) te Rome
23 augustus
30 vC | Caesarion, zoon van Iulius Caesar en Cleopatra en 17 jaar oud, te Alexandria vermoord op last van Octavianus (οὐκ ἀγαθὸν πολυκαισαρίη)
476 | Romulus Augustulus, laatste keizer van Rome, afgezet door Odoacer, Germaans commandant (evt. 4 september)
24 augustus
410 | Rome ingenomen en geplunderd (t/m 26 aug.) door de Visigoten o.l.v. Alarik
30 augustus
70 | Romeinse troepen onder aanvoering van (latere keizer) Titus bestormen Jerusalem en steken de “Tweede Tempel” in brand
31 augustus
12 | keizer Caligula geb. in Antium
161 | keizer Commodus geb. in Lanuvium
2 september
44 vC | redenaar Cicero spreekt in de senaatsvergadering zijn eerste ‘Philippica’ uit tegen Marcus Antonius (dan consul)
31 vC | slag bij Actium, waarbij de vloot van Antonius en Cleopatra verslagen wordt door die van Octavianus
4 september
476 | 16 jaar oude Romulus Augustulus, laatste keizer van het west-Romeinse rijk, afgezet door Odoacer
8 september
70 | Jeruzalem volledig ingenomen door de troepen van Titus, zoon van keizer Vespasianus
13 september
509 vC | tempel van Iuppiter Maximus Optimus gewijd aan de Trias Capitolina
81 | dood van keizer Titus
1475 | Cesare Borgia geb. te Rome als onwettig kind van (latere) paus Alexander VI en Vanozza dei Cattanei
14 september
23 | dood (onder verdachte omstandigheden) van Drusus Iulius Caesar, zoon van keizer Tiberius
81 | Domitianus volgt zijn broer Titus, de dag ervoor overleden, op als keizer
1523 | dood van paus Adrianus VI (Adriaan Florisz Boeyens)
15 september
18 september
53 | latere keizer Traianus geb. te Italica (Spanje)
96 | moord op keizer Domitianus te Rome (complot o.l.v. zijn vrijgelatene Parthenius); de senaat stelt uit haar midden Nerva, 65 jaar oud, aan als nieuwe keizer
19 september
86 | latere keizer Antoninus Pius geb. in (de omgeving van) Lanuvium (Latium)
20 september
1870 | bersaglieri (lichte infanteristen) slaan een bres in de Aureliaanse muur en dringen Rome binnen via de Porta Pia; koning Vittorio Emanuele II trekt Rome binnen na de terugtrekking van de Franse troepen; de stad behoort niet langer tot de pauselijke staat
21 september
19 vC | dood van de dichter Publius Vergilius Maro te Brundisium (Brindisi)
23 september
63 vC | geboorte van keizer Augustus, toen nog geheten Gaius Octavius Thurinus, te Rome
1938 | inwijding gerestaureerde Ara Pacis
24 september
15 | geboorte van keizer (Aulus) Vitellius (Germanicus)
26 september
46 vC | inwijding van de tempel van Venus Genetrix door Iulius Caesar
1990 | dood van schrijver Alberto Moravia (te Rome)
27 september
1590 | dood van paus Urbanus VII (Castagna) na slechts 13 dagen geregeerd te hebben
29 september
61 vC | derde triomftocht van Pompeius (Magnus) na zijn zege over koning Mithridates van Pontus en de onderwerping van de oostelijke provincies
2 oktober
1633 | dood van kardinaal Scipione Borghese (Caffarelli) te Rome
3 oktober
42 vC | eerste slag bij Philippi (Gr. Φίλιπποι) tussen de troepen van Marcus Antonius en Octavianus en die van Brutus en Longinus (moordenaars van Iulius Caesar)
6 oktober
1689 | verkiezing van Pietro Vito Ottoboni tot paus Alexander VIII
7 oktober
13 vC | Nero Claudius Drusus (later: Drusus Iulius Caesar) geb. te Rome, zoon van keizer Tiberius
10 oktober
19 | dood (onder verdachte omstandigheden) van Germanicus in Antiochia (Syria)
11 oktober
1303 | paus Bonifatius VIII overlijdt na een korte gevangenschap onder troepen van Philips IV, volgens zeggen aan de gevolgen van een klap (‘lo schiaffo di Anagni’) op zijn hoofd door Sciarra Colonna, gezant van Philips IV
13 oktober
54 | keizer Claudius sterft te Rome door het eten van vergiftigde boletus (champignons)
14 oktober
222 | graflegging van paus Callixtus (of Callistus) I in de catacomben van Calepodius
15 oktober
70 vC | dichter Publius Vergilius Maro geb. te Mantua (Mantova)
1582 | begin van de Gregoriaanse kalender; om het verschil van tien dagen met de Juliaanse kalender ongedaan te maken was het na donderdag 4 oktober de volgende dag meteen vrijdag 15 oktober
16 oktober
1523 | dood van Luca Signorelli te Cortona, frescoschilder van Testament en dood van Mozes (Sixtijnse Kapel, ca. 1482)
18 oktober
31 | Seianus, prefect van de pretoriaanse garde onder keizer Tiberius, beschuldigd van een samenzwering en ter dood gebracht door wurging
1503 | paus Pius III (Piccolomini) sterft te Rome na 27 dagen aan de macht te zijn geweest
1626 | inwijding van de S. Pietro door paus Urbanus VIII
21 oktober
63 vC | Cicero verkrijgt als consul het senatus consultum ultimum om op te treden tegen samenzweerder Catilina
1765 | dood van Giovanni Paolo Panini te Rome, architect en schilder
23 oktober
42 vC | tweede slag bij Philippi (Gr. Φίλιπποι) na de eerste slag op 3 oktober daarvoor (zie daar); zelfmoord van Brutus
424 | Valentinianus III op 5-jarige leeftijd benoemd tot Caesar in het west-Romeinse rijk
425 | Valentinianus III op 6-jarige leeftijd benoemd tot Augustus in het west-Romeinse rijk
24 oktober
51 | keizer Domitianus geb. in Rome
69 | legertroepen van Vespasianus o.l.v. Marcus Antonius Primus verslaan bij Bedriacum die van Vitellius
27 oktober
312 | keizer Constantinus (Constantijn) de Grote krijgt in een visioen de opdracht om zijn soldaten een schild te laten dragen met daarop een kruis (volgens Lactantius)
28 oktober
97 | keizer Nerva adopteert Traianus (onder dwang van de pretoriaanse garde) en benoemt hem als zijn opvolger
312 | keizer Constantinus (Constantijn) de Grote verslaat Maxentius bij de Pons Milvius
1922 | (28 én 29 oktober) mars op Rome (marcia su Roma) en machtsovername door de nationaal-fascistische partij van Benito Mussolini
29 oktober
312 | triomfantelijke intocht van keizer Constantinus (Constantijn) de Grote in Rome
1922 | koning Vittorio Emanuele III stelt Benito Mussolini aan als eerste minister van Italië
30 oktober
39 vC | geboorte van Iulia Maior (‘de oudere’), dochter van Iulius Caesar en Scribonia
1459 | dood van humanist Poggio Bracciolini te Florence (Santa Croce)
31 oktober
475 | Romulus Augustulus op 15-jarige leeftijd benoemd tot (naar later zal blijken laatste) keizer van het west-Romeinse rijk
1993 | dood van filmregisseur Federico Fellini te Rome
1 november
1512 | het algemeen publiek krijgt voor het eerst het door Michelangelo beschilderde plafond van de Sixtijnse Kapel te zien
3 november
39 | geboorte van de dichter Marcus Annaeus Lucanus te Corduba (Hispania Baetica)
4 november
16 | geboorte van Agrippina Minor (Keulen)
5 november
1943 | vliegtuig van de geallieerden dropt om 20:10 uur vier bommen in de tuinen van Vaticaanstad
8 november
63 vC | redenaar en consul Cicero houdt in de tempel van Iuppiter Stator zijn eerste Catilinarische redvoering waarin hij Catilina beticht van een complot
30 | keizer Nerva geb. in Namia (Umbria)
9 november
63 vC | redenaar en consul Cicero spreekt in een contio tot het volk (‘ad populum’) zijn tweede Catilinarische redvoering uit
1778 | dood van graveur Giovanni Battista Piranesi te Rome
16 november
42 vC | geboorte van keizer Tiberius (Claudius Nero) te Rome
17 november
9 | keizer Vespasianus geb. in Falacrinae
18 november
324 | begin van de bouw van de S. Paolo fuori le Mura
19 november
1665 | dood van schilder Nicolas Poussin te Rome
20 november
284 | Diocletianus (oorspr. Diocles) door zijn troepen tot keizer uitgeroepen in Nicomedia
1978 | dood van schilder en schrijver Giorgio de Chirico te Rome
22 november
1668 | Christina van Zweden vestigt zich definitief in Rome
23 november
79 | uitbarsting van de Vesuvius verwoest Pompeii en Herculaneum (Campania); groot aantal inwoners gedood door pyroklastische stroom
25 november
571 vC | koning Servius Tullius houdt zijn eerste triomftocht na een overwinning op de Etrusken
27 november
8 vC | dood van Quintus Horatius Flaccus (te Rome)
450 | dood van Galla Placida (te Rome), dochter van keizer Theodosius I
28 november
1680 | beeldhouwer Gian Lorenzo Bernini overlijdt te Rome op 81-jarige leeftijd aan de gevolgen van een beroerte (de familiegrafsteen ligt in de S.M. Maggiore)
1680 | dood van geleerde Athanasius Kircher (te Rome, Vaticaanstad)
1907 | schrijver Alberto Moravia geb. te Rome
1 december
1521 | dood van paus Leo X (Medici) op 45-jarige leeftijd
3 december
63 vC | redenaar en consul Cicero bespreekt in een contio tot het volk (‘ad populum’), de derde Catilinarische redevoering, de maatregelen die de senaat heeft genomen tegen de samenzweerders van Catilina
4 december
1587 | paus Sixtus V plaatst een standbeeld van de heilige Petrus boven op de zuil van Traianus
5 december
63 vC | redenaar en consul Cicero levert tijdens een senaatsvergadering in de tempel van Concordia in de vierde Catilinarische redevoering de bewijzen van een complot van Catilina
63 vC | terechtstelling in het Tullianum van diverse leden van de samenzwering van Catilina, o.w. Publius Cornelius Lentulus Sura
7 december
43 vC | Marcus Tullius Cicero bij zijn villa in Formiae gedood door soldaten van Marcus Antonius
8 december
65 vC | de dichter Quintus Horatius Flaccus geb. in Venusia
1550 | dood van humanist en diplomaat Gian (Giovanni) Giorgio Trissino te Rome
10 december
1679 | dood van kardinaal Francesco Barberini, 82 jaar oud, te Rome
15 december
37 | keizer Nero geb. in Antium
130 | Lucius Verus geb. te Rome (medekeizer 161-169, samen met Marcus Aurelius)
17 december
497 vC | inwijding van de tempel van Saturnus, begin van de Saturnalia (driedaags, later zevendaags midwinterfeest)
20 december
1655 | Christina I, koningin van Zweden, inmiddelds bekeerd tot het katholicisme, betreedt Rome via de Porta del Popolo in een door Gian Lorenzo Bernini ontworpen koets
21 december
69 | de Romeinse senaat roept Vespasianus uit to keizer
22 december
69 | keizer Vitellius wordt ondanks zijn troonsafstand geëxecuteerd (op de Scalae Gemoniae) door aanhangers van Vespasianus
23 december
176 | keizer Marcus Aurelius houdt gezamenlijk met zijn zoon Commodus een triomftocht na definitief de Marcomannen en Sarmaten te hebben verslagen
1996 | filmacteur Marcello Mastroianni (overl. 19 dec. te Parijs) begraven op de Campo Verano te Rome
24 december
3 vC | keizer Galba geb. te Terracina
1294 | uitverkiezing van paus Bonifatius VIII (Caetani)
25 december
274 | inwijding van de tempel van Sol Invictus door keizer Aurelianus
800 | paus Leo III kroont Karel de Grote in de oude S. Pietro tot keizer (en krijgt het praeputium Christi ten geschenke)
26 december
211 | keizer Caracalla laat broer en medekeizer Geta in het bijzijn van hun moeder door soldaten van de pretoriaanse garde vermoorden
30 december
39 | keizer Titus geb. in Rome
1643 | dood van schilder en historicus Giovanni Baglione te Rome, vooral bekend om zijn rivaliteit met Caravaggio
31 december
192 | dood van keizer Commodus (vergiftigd en in bad gewurgd)